Etyka wydawnicza

Publikacja artykułu w recenzowanym czasopiśmie stanowi istotny element rozwoju nauki. Jest także odzwierciedleniem jakości pracy autorów i reprezentowanych przez nich instytucji. Recenzowane artykuły wspierają i ucieleśniają metodę badawczą. Dlatego tak ważne jest ustalenie standardów etycznego postępowania wszystkich stron biorących udział w procesie wydawniczym: autora, redaktora, recenzenta, wydawcy oraz środowiska skupionego wokół czasopism naukowych.

Oświadczenie czasopisma „Current Gynecologic Oncology” w sprawie standardów etycznych i nadużyć w praktyce wydawniczej zostało przygotowane w oparciu o wytyczne Komitetu ds. Etyki Publikacyjnej (Committee on Publication Ethics, COPE) oraz Międzynarodowego Komitetu Wydawców Czasopism Medycznych (International Committee of Medical Journal Editors, ICMJE).

Zamiarem „Current Gynecologic Oncology” jest ciągłe doskonalenie czasopisma poprzez publikowanie najwyższej jakości oryginalnych artykułów naukowych w oparciu o sprawiedliwe i etyczne procedury selekcji i recenzowania złożonych prac.

1. Obowiązki redakcji, autorów i recenzentów

1.1. Obowiązki redakcji

Decyzja dotycząca publikacji

Do redaktora naczelnego „Current Gynecologic Oncology” należy ostateczna decyzja o przekazaniu pracy do recenzji, a następnie opublikowaniu jej na łamach czasopisma. Po stwierdzeniu przez redaktora naczelnego lub redaktorów działów (associate editors), że zgłoszony manuskrypt kwalifikuje się do etapu recenzji (w tym spełnia wymogi regulaminu publikowania prac), stosowany jest model podwójnie zaślepionego recenzowania (autorom nie są ujawniane nazwiska recenzentów i odwrotnie – recenzenci nie znają tożsamości autorów i pozostałych recenzentów).

Oryginalność pracy jest głównym i najważniejszym kryterium akceptacji artykułu. Jednak decyzja dotycząca przyjęcia pracy do publikacji nie opiera się jedynie na zasadności naukowej jej treści. Na decyzję mogą wpływać także inne czynniki. Należą do nich m.in.: zakres i waga nowych informacji przedstawianych w pracy w porównaniu z innymi zgłoszonymi artykułami, konieczność publikowania w czasopiśmie zróżnicowanych tematycznie artykułów oraz ogólna ocena odpowiedniości pracy do publikacji w danym czasopiśmie. Decyzja jest podejmowana po rozwianiu wszelkich ewentualnych wątpliwości dotyczących naruszenia praw autorskich, zniesławienia lub plagiatu. Na decyzję, komunikowaną autorom niezwłocznie po jej powzięciu, złożą się opinia redaktorów działów, recenzentów oraz, jeśli zajdzie taka potrzeba, konsultacje z kolegium redakcyjnym – Komitetem Naukowym „Current Gynecologic Oncology”.

Redakcja wyraża gotowość opublikowania korekt, wyjaśnień, przeprosin, jak również wycofania publikacji (retrakcje) w przypadkach stwierdzenia naruszenia praw autorskich, zniesławienia bądź plagiatu.

Zasada fair play

Rasa, płeć, orientacja seksualna, wiara, pochodzenie, narodowość ani przekonania polityczne autorów prac zgłoszonych do publikacji nie będą miały wpływu na ich ocenę przez redaktora naczelnego i redaktorów działów.

Poufność

Redaktorzy zachowają poufność wszelkich informacji o pracy udzielonych przez jej autorów. Informacje dotyczące manuskryptu nie będą omawiane ani ujawniane osobom postronnym – nie posiądzie o nich wiedzy nikt poza redaktorem naczelnym, redaktorami działów, redaktorem prowadzącym oraz recenzentami wytypowanymi do zrecenzowania pracy.

Ujawnienie konfliktu interesów

Redaktorzy będą kierować się obiektywizmem i nie dopuszczą, by ich osobiste przekonania oraz zawodowe czy instytucjonalne powiązania wpłynęły na opinię dotyczącą zakwalifikowania (lub nie) pracy do druku. Nie wolno im również wykorzystywać informacji zawartych w nadesłanym artykule do własnych celów badawczych bez uprzedniej wyraźnej zgody jej autorów. W przypadku stwierdzenia konfliktu interesów wynikającego z konkurencji, współpracy lub innych relacji z którymkolwiek z autorów czy instytucjami powiązanymi z danym artykułem kompetencje redaktora naczelnego (decyzja dotycząca publikacji) przejmuje redaktor działu lub inny członek Komitetu Naukowego „Current Gynecologic Oncology”. Redaktorzy zobowiązani są ujawnić ewentualny konflikt interesów, a także opublikować taką informację post factum, po opublikowaniu pracy, w przypadku gdy stwierdzono zaistnienie takiego konfliktu. W razie potrzeby podjęte będą inne działania, takie jak publikacja unieważnienia (retrakcja) lub sprostowania.

Droga odwoławcza

Jeśli autor postanowi odwołać się od decyzji o nieopublikowaniu jego artykułu, ostateczna decyzja w tej sprawie należy do redaktora naczelnego. Redaktor naczelny może, po skonsultowaniu się z redaktorami działów i recenzentami oceniającymi daną pracę, zmienić początkową decyzję o niepublikowaniu artykułu.

Publikacja duplikatowa, autoplagiat (overlapping, duplicate, redundant publication)

Redakcja „Current Gynecologic Oncology” bardzo poważnie traktuje wszelkie przypadki jawnego podwójnego zgłoszenia pracy (autoplagiatu, w szczególności tzw. salami slicing, czyli publikowania wielu prac na podstawie tego samego badania, i shotgunning, czyli wysyłania podobnych prac do wielu czasopism). Będą one podlegały odpowiednim działaniom zgodnie z wytycznymi COPE, a redakcja może skontaktować się w tej sprawie z instytucją autora.

Poprawki i wycofanie tekstu

Redakcja może skorygować elektroniczną wersję artykułu, niemniej musi podać datę wprowadzenia zmian. Jeśli po publikacji w pracy zostanie znaleziony poważny błąd lub znaczne jej części zostaną uznane za nieważne, praca powinna zostać wycofana z podaniem przyczyny (np. oszustwo, błąd, plagiat, tzw. podwójne publikacje). Retrakcję można również rozważyć, gdy w opublikowanym artykule zostaną znalezione poufne informacje pozyskane przez autora od osoby trzeciej i nieuczciwie wykorzystane w pracy.

Decyzję o wycofaniu artykułu podejmuje redaktor naczelny po konsultacjach z kolegium redakcyjnym (redaktorami działów, Komitetem Naukowym „Current Gynecologic Oncology”) i recenzentami, którzy opiniowali daną pracę.

1.2. Obowiązki autora

Wymogi dotyczące składania prac

Zgłaszając pracę do „Current Gynecologic Oncology”, autorzy są zobowiązani dołączyć do manuskryptu List przewodni, w którym oświadczają, że praca nie narusza praw autorskich innych osób i że nie została opublikowana ani przeznaczona do publikacji na łamach innego czasopisma, a także precyzują wkład poszczególnych współautorów w powstanie pracy.

W przypadku złożenia do redakcji elementów graficznych (rycin, tabel itp.) już wcześniej opublikowanych autorzy zobowiązani są przedstawić zgodę właściciela praw autorskich na ich ponowne wykorzystanie.

Wytyczne dotyczące przygotowania pracy i zgłoszenia do publikacji dostępne są w wersji drukowanej oraz na stronie internetowej „Current Gynecologic Oncology”. Przedłożenie manuskryptu do publikacji nakłada na autorów obowiązek aktywnego uczestnictwa w procesie recenzji i respektowania oczekiwań recenzentów/redakcji, które mają na celu optymalizację nadesłanych treści.

Uwaga: Redakcja nie pobiera opłat za zgłoszenie, przetwarzanie i publikację artykułu. Od 1 lutego 2021 r. obowiązuje odpłatność za tłumaczenie, a w przypadku nadesłania pracy w języku angielskim – za jej opracowanie językowe.

Oryginalność

Autorzy mogą przedstawić do publikacji jedynie oryginalne prace własne, w przeciwnym przypadku praca nie będzie dopuszczona do druku lub zostanie wycofana (wykazanie nieetycznej postawy autorów po opublikowaniu pracy). Niedopuszczalna jest jakakolwiek forma plagiatu – w tym przywłaszczenie dorobku, zwrotów, danych, koncepcji teoretycznych lub konkluzji innych autorów, czy autoplagiatu – obejmującego powtórne opublikowanie fragmentów własnych wcześniej opublikowanych utworów jako utworów nowych. Równoległe wysyłanie manuskryptu do więcej niż jednego czasopisma uznaje się za zachowanie nieetyczne – naganne.

Prace lub słowa innych autorów wymagają odpowiedniego zacytowania. Autorzy powinni również wskazać na wszelkie ideowe inspiracje, w tym publikacje, które przyczyniły się do powstania pracy.

W wyjątkowych przypadkach możliwy jest przedruk lub tłumaczenie już opublikowanego artykułu, przy czym taka publikacja musi być odpowiednio oznaczona i wymaga zgody właściciela praw autorskich.

Autorstwo manuskryptu

♦ Autorstwo

Według rekomendacji ICMJE autorem pracy może być uznana osoba, która:

• wniosła znaczący wkład w koncepcję lub projekt pracy, ewentualnie pozyskała, przeanalizowała lub zinterpretowała dane wykorzystane w pracy oraz
• wykonała wstępny szkic artykułu lub przeprowadziła jego krytyczną ocenę pod kątem merytorycznym, oraz
• zatwierdziła ostateczną wersji do publikacji, oraz
• wzięła odpowiedzialność za wszystkie aspekty pracy, zapewniając, iż zbadane oraz wyjaśnione zostały wszelkie kwestie związane ze starannością i integralnością każdej części pracy.

Autorstwo oznacza znaczący i twórczy wkład merytoryczny, pomoc w sporządzaniu artykułu oraz ocenę wersji ostatecznej, niemniej role autorów mogą się różnić. Decyzję dotyczącą współautorstwa oraz udziału poszczególnych osób w pisaniu pracy, a także – co z tego wynika – wykazanej ich kolejności należy podjąć na wczesnym etapie prowadzenia badania, aby uniknąć sporów i nieporozumień, które mogłyby opóźnić lub uniemożliwić publikację.

Przesyłając pracę do „Current Gynecologic Oncology”, autor korespondencyjny powinien przedłożyć informacje dotyczące wkładu poszczególnych autorów w powstanie artykułu (ponieważ zdania autorów na temat charakteru i zakresu ich wkładu mogą się różnić, każdy z autorów może zostać poproszony o opisanie swojego wkładu indywidualnie). Choć wszyscy współautorzy są odpowiedzialni za jakość i rzetelność zgłoszonej pracy, a także etyczne jej aspekty, należy wskazać spośród nich osobę, która będzie odpowiadała na ewentualne pytania lub, jeśli to konieczne, udzielała dodatkowych informacji i która przyjmie ogólną odpowiedzialność za publikację (autor korespondencyjny). Wkład poszczególnych autorów w powstanie pracy należy określić w Liście przewodnim dołączonym do manuskryptu. Jeśli któryś z autorów związany jest z instytucją lub firmą sponsorującą/finansującą, należy określić tę relację w odpowiedniej rubryce w Liście przewodnim i/lub na końcu pracy w sekcjach „Konflikt interesów” (Conflict of interest), „Źródło finansowania” (Funding/Support and role of the sponsor), „Podziękowania” (Acknowledgments). Informacje te wraz z opisem wkładu zostaną opublikowane w artykule.

Redakcja „Current Gynecologic Oncology” będzie nagłaśniać i piętnować wszelkie wykryte przypadki zjawiska ghostwriting, czyli nieujawnienia w pracy wkładu osób, które przyczyniły się do jej powstania, oraz quest authorship (‘guest’ lub ‘gift’ author), czyli zadeklarowania autorstwa osób o znikomym lub żadnym wkładzie własnym. Zgodnie z Kodeksem etyki pracownika naukowego Polskiej Akademii Nauk główna odpowiedzialność za postępowanie z ujawnionymi przypadkami nadużyć spoczywa na pracodawcach zatrudniających naukowców – uczelniach, instytutach naukowych oraz publicznych i niepublicznych centrach badawczych.

♦ Podziękowania

Wszystkie osoby, które wniosły wkład w powstanie artykułu, ale których nie można uznać za autorów (nie spełniły wszystkich czterech kryteriów wymienionych powyżej), należy wymienić w dziale „Podziękowania”. Przykłady działań, które nie są wystarczające do uznania osoby za autora (nie wyczerpują prawnej definicji autorstwa), to: uzyskanie funduszy, zbieranie danych, ogólny nadzór nad zespołem badawczym lub ogólna pomoc w kwestiach administracyjnych, a także pomoc w sporządzaniu pracy, przeprowadzenie obliczeń statystycznych, edycja tekstu, edycja językowa i sprawdzanie poprawności językowej (pomoc redaktora językowego, ang. author’s editor, lub tłumacza). Osoby, których nie można uznać za autorów, mogą zostać wymienione w „Podziękowaniach” indywidualnie lub jako grupa (np. „Badacze kliniczni” lub „Badacze wspomagający”). Należy również określić ich rolę (np. „pełnili funkcję doradców naukowych”, „dokonali krytycznej oceny planu badania”, „wnieśli wkład w gromadzenie danych”, „opiekowali się badanymi”, „uczestniczyli w procesie sporządzania lub edycji tekstu”) (ICMJE). 

♦ Zmiany autorstwa

Zgodnie z wytycznymi COPE redakcja „Current Gynecologic Oncology” wymaga pisemnej zgody wszystkich autorów na wszelkie proponowane zmiany autorstwa artykułów złożonych do publikacji lub już opublikowanych. Odnosi się to do dodawania, wykreślania, zmiany kolejności nazwisk autorów lub zmian w opisie ich wkładu. Zgodę taką każdy autor powinien przesłać pocztą elektroniczną. Autor korespondencyjny ma obowiązek uzyskać zgodę wszystkich autorów na zaproponowane zmiany. Gdy w przypadku sporu między autorami związanego z autorstwem nie uda się osiągnąć zadowalającego porozumienia, spór ten powinny rozstrzygnąć instytucje autorów. Rozstrzyganie sporów o autorstwo nie leży w obowiązku redakcji. Zmiany autorstwa opublikowanego artykułu dokonuje się wyłącznie za pomocą dodania erraty.

Cytowanie źródeł

Autorzy powinni podawać źródła prezentowanych danych i powoływać się w tekście artykułu na wszystkie istotne doniesienia.

Oszustwo naukowe

Autorzy są zobowiązani prezentować wyniki swojej pracy w sposób przejrzysty, rzetelny i uczciwy – złożone prace mogą zawierać jedynie dane, analizę statystyczną i wyniki, które zostały uznane za dokładne. Publikowanie z premedytacją zmanipulowanych, nieprawdziwych czy niezweryfikowanych wyników jest nieetyczne i nieakceptowalne.

Ujawnienie konfliktu interesów

Redakcja oczekuje, iż autorzy ujawnią (w Liście przewodnim oraz na końcu artykułu, przed wykazem piśmiennictwa) każdy potencjalny konflikt interesów (czy to na tle finansowym, czy innym), który mógłby wpłynąć na wyniki lub ich interpretację. Autorzy powinni ponadto zapewnić, iż nie istnieje żadna umowa ani roszczenia własnościowe, które mogłyby zaszkodzić publikacji złożonej pracy.

Błędy po publikacji

Jeśli po publikacji pracy autorzy stwierdzą w niej błąd lub nieścisłość, powinni o tym niezwłocznie poinformować redakcję w celu dokonania korekty lub wycofania tekstu.

Poufność

Autorzy powinni traktować komunikację z redakcją czasopisma jako poufną: nie należy publikować na stronach internetowych ani upubliczniać w jakikolwiek inny sposób korespondencji z redaktorami „Current Gynecologic Oncology”, raportów z oceny recenzentów i innych materiałów poufnych bez uprzedniej zgody redakcji, bez względu na to, czy złożony artykuł zostanie opublikowany czy nie.

1.3. Obowiązki recenzentów

Poufność

Recenzenci zobowiązani są do zachowania poufności wszelkich nieopublikowanych prac i związanych z nimi materiałów. Prace można udostępniać innym osobom jedynie za zgodą redaktorów lub zespołu wydawczego.

Obiektywizm

W trakcie opiniowana recenzenci zobowiązani są dokładać wszelkich starań, by rzetelnie i obiektywnie ocenić wartość recenzowanej pracy. Komentarze i opinie recenzentów, które wracają do autorów, powinny być bezstronne, jasne i treściwe.

Jeśli recenzent uważa, iż nie ma wystarczających kwalifikacji, by oceniać daną pracę, może uchylić się od sporządzenia jej recenzji.

Terminowość przeprowadzania recenzji

Recenzent prac przesyłanych do redakcji „Current Gynecologic Oncology” jest wolontariuszem i ma różne inne zobowiązania zawodowe, dlatego przed przyjęciem zobowiązania powinien starannie ocenić możliwości sporządzenia recenzji w wyznaczonym czasie, a w razie wątpliwości w tym zakresie poniechać recenzowania. Redakcja „Current Gynecologic Oncology” oczekuje złożenia recenzji w terminie dwóch tygodni od podjęcia się tego zadania. Jeśli na zaopiniowanie pracy recenzent będzie potrzebował dodatkowego czasu, o opóźnieniu powinien niezwłocznie powiadomić redaktora prowadzącego lub redaktora naczelnego. Recenzenci mogą bez podawania konkretnej przyczyny odmówić przeprowadzenia oceny pracy.

Ujawnienie konfliktu interesów

Recenzent i autor artykułu nie powinni pozostawać w bliskich relacjach osobistych (np. stosunek pokrewieństwa) ani zawodowych (np. zależność służbowa). Jeśli recenzent uzna, że opiniowanie pracy stoi w sprzeczności z jego interesami, zobowiązany jest zaniechać tej czynności. Konflikt interesów może wiązać się z kwestiami kompetencji, finansów i współpracy – na polu osobistym, przedsiębiorstwa lub instytucji. Recenzentowi nie wolno wykorzystywać informacji zawartych w przeglądanym manuskrypcie dla własnej korzyści.

Wszelkie powiązania między autorem i recenzentem, które mogą zostać uznane za konflikt interesów, powinny zostać przekazane redaktorowi naczelnemu na piśmie wraz z odmową przeprowadzenia recenzji.

Oryginalność

Jeśli w trakcie lektury pracy zostały wykazane nadużycia w stosunku do cudzej własności intelektualnej (niejawne zapożyczenia), obowiązkiem recenzenta jest powiadomienie redaktora prowadzącego o tym fakcie, ten zaś powiadomi swojego przełożonego. Redaktor naczelny, czy to sam, czy to poprzez wskazaną osobę, zbada sprawę i zdobędzie ewentualne dowody, po czym podejmie ostateczną decyzję co do publikacji pracy.

Cytowanie źródeł

Recenzent powinien zidentyfikować i wskazać autorom wszelkie źródła i publikacje, które w jego opinii są istotne, a nie zostały w pracy ujęte i zacytowane.

Uwagi do autorów

Recenzenci przekazują uwagi autorom i zespołowi wydawniczemu, wierząc, że ich wspólne działanie poprawi jakość opiniowanej pracy. Obowiązkiem recenzenta jest przekazanie autorom, za pośrednictwem zespołu redakcyjnego, jasnych, konstruktywnych i szczegółowych uwag, również w przypadku pracy, która jego zdaniem nie kwalifikuje się do druku. Naganne jest ograniczanie się do poinformowania autorów jedynie o konkluzjach recenzji, a zwłaszcza nieinformowanie ich o istotnych zarzutach, w tym także w recenzjach pozytywnych.

2. Procedury postępowania w przypadku podejrzenia zachowania nieetycznego

2.1. Identyfikacja nieetycznego zachowania

Nieodpowiednie/nieetyczne zachowanie dotyczące zgłoszonego manuskryptu może zostać przedstawione redakcji w dowolnym czasie i przez kogokolwiek. Może ono obejmować przykłady opisane powyżej, ale nie musi się do nich ograniczać. Osoba zgłaszająca zastrzeżenia natury etycznej (demaskator) powinna dostarczyć wszelkich koniecznych informacji i dowodów potrzebnych do wszczęcia postępowania wyjaśniającego. Po przedstawieniu zastrzeżeń natury etycznej dotyczących przedłożonego lub już opublikowanego artykułu redakcja zainicjuje odpowiednie procedury (opierając się m.in. na schematach blokowych COPE), traktując zgłoszony zarzut z odpowiednią powagą i zachowując najwyższą staranność w dochodzeniu do prawy, aż do momentu podjęcia decyzji.

2.2. Postępowanie wyjaśniające

Wstępną decyzję podejmuje redaktor, który w razie potrzeby może zasięgnąć porady wydawcy. Dowody są gromadzone z zachowaniem poufności i udostępniane jedynie osobom bezpośrednio zainteresowanym. O przebiegu postępowania na bieżąco informowany jest redaktor naczelny.

W przypadku drobnego wykroczenia – po uzyskaniu wyjaśnień od osoby, przeciwko której wszczęto postępowanie w związku z podejrzeniem nieetycznego zachowania – redaktor może podjąć decyzję samodzielnie, bez potrzeby dalszej konsultacji. W przypadku poważnego naruszenia zasad etyki redakcja, w porozumieniu z wydawcą, rozważy przedłożenie zarzutów pracodawcy autora lub osobie odpowiedzialnej za nadzór nad badaniami w jego instytucji bądź zasięgnięcie opinii innych ekspertów i przeprowadzenie szerszych konsultacji.

Po rozpatrzeniu sprawy redakcja może zastosować następujące sankcje (osobno lub łącznie):

• poinformowanie lub pouczenie autora/recenzenta – w przypadku nieporozumienia lub niewłaściwego stosowania norm etycznych
• publikacja oficjalnego zawiadomienia zawierającego szczegółowe informacje o uchybieniu etycznym
• formalne pismo skierowane do przełożonego autora/recenzenta
• retrakcja lub odrzucenie publikacji wraz z powiadomieniem instytucji autora/recenzenta
• nałożenie formalnego czasowego embarga na autora/recenzenta.

Wprowadzenie sankcji leży w gestii redaktora naczelnego.

3. Prawa autorskie

Wszystkie artykuły publikowane w „Current Gynecologic Oncology” są dostępne dla Czytelników nieodpłatnie.

Redakcja docenia korzyści płynące z udostępniania treści w otwartym dostępie. Niezwłoczna i efektywna prezentacja wyników badań na arenie międzynarodowej, ich widoczność i szeroka dostępność wymagają dziś stosowania modelu open access. Rozumiejąc globalne wyzwania w tej materii, zdecydowaliśmy się upublicznić archiwa czasopism na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/) – CC BY-NC-ND (pewne prawa zastrzeżone na rzecz wydawcy i autorów). Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nietworzenia utworów zależnych). Decydując się na publikację artykułu w „Current Gynecologic Oncology”, autorzy wyrażają zgodę na udostępnienie na powyższych zasadach oraz gwarantują, że artykuł nie narusza praw osób trzecich.

Redakcja wspiera elektroniczne bazy danych oraz promuje archiwizację przez samym autorów, zezwalając na natychmiastowe umieszczenie oficjalnej wersji końcowej publikowanego artykułu (PDF) w innej elektronicznej bazie danych czy repozytorium.