Związek inhibiny i aktywiny z rakiem jajnika
Anita Chudecka-Głaz, Izabella Rzepka-Górska
Inhibina i aktywina są przedstawicielami rodziny czynników wzrostu TGF-b, które mają bardzo podobną budowę chemiczną, ale różnią się znacznie między sobą funkcją. Inhibina powstaje w komórkach ziarnistych pęcherzyków jajnikowych i lutealnych ciałka żółtego, a obecność aktywiny potwierdzono w komórkach ziarnistych, przysadce mózgowej i podwzgórzu. Podstawową fizjologiczną funkcją tych glikoprotein jest udział w kontrolowaniu układu podwzgórze-przysadka-jajnik. Inhibina jest uznanym markerem nowotworowym w kontrolowaniu skuteczności leczenia operacyjnego, monitorowaniu oraz we wczesnym rozpoznawaniu wznowy u pacjentek z ziarniszczakiem. Za pomocą testów RIA można wykryć podwyższone wartości inhibiny u około 80% pacjentek ze śluzowymi nowotworami nabłonkowymi jajnika. Prawdopodobnie również aktywina może pełnić funkcję markera nowotworowego, zwłaszcza w rozpoznaniu nawrotów choroby. Inhibina i aktywina są zaangażowane w procesy proliferacji raków jajnika. U eksperymentalnych myszy pozbawionych inhibiny dochodzi do szybkiego wzrostu guzów nowotworowych, co pozwala sądzić, że jest ona negatywnym regulatorem procesów proliferacyjnych. Jednocześnie stwierdzane u tych zwierząt wysokie wartości FSH pozwalają przypuszczać, że gonadotropiny biorą aktywny udział w procesie karcinogenezy jajnikowej. W przeciwieństwie do inhibiny, która wydaje się pełnić rolę ochronną w stosunku do wysokich wartości gonadotropin i hamować procesy proliferacji, aktywina w wielu badaniach jest postrzegana jako czynnik nasilający procesy proliferacyjne komórek raka jajnika, odpowiadający za progresję procesu chorobowego.