Wstęp: Rak szyjki macicy to jeden z nielicznych nowotworów, w których przypadku opracowano skuteczną wczesną diagnostykę. W całej Polsce funkcjonuje bezpłatny program wczesnego wykrywania raka szyjki macicy w grupach najbardziej narażonych na zachorowanie. Jednak niska zgłaszalność kobiet oraz ich niewystarczająca wiedza o przyczynach choroby sprawiają, że na raka szyjki macicy codziennie umiera w Polsce pięć kobiet. Materiał i metoda: Dokonano analizy wiedzy 570 kobiet na temat modyfikowalnych czynników ryzyka raka szyjki macicy. Dane pozyskiwano w okresie dziewięciu lat – od 2009 do 2017 roku – poprzez bezpośredni kontakt (100 badanych w poradniach i 70 chorych leczonych z powodu raka szyjki macicy w Centrum Onkologii – Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie) oraz drogą internetową (400 respondentek). Wyniki: W 2009 roku największą wiedzę (98% badanych) o wpływie infekcji HPV na zachorowanie na raka szyjki macicy miały pacjentki leczone z powodu tego nowotworu, ale także 85% zdrowych kobiet było świadomych wpływu HPV na rozwój schorzenia. W latach 2012 i 2017 zdecydowanie mniej respondentek (30% i 46%) znało chorobotwórczą rolę HPV. Wiedza o wpływie palenia na zachorowanie w całej badanej grupie była niewielka – na przestrzeni 9 lat, od 2009 do 2017 roku, miało ją odpowiednio 33%, 35%, 5% i 14% badanych. Siłę wpływu koegzystencji infekcji HPV i palenia tytoniu potrafiły ocenić głównie kobiety leczone (87%). Jedynie 7–8% respondentek uznało ten związek za najistotniejszy w patogenezie raka szyjki macicy. Badanie wykazało również, jak niewielki jest udział pielęgniarek i położnych w przekazywaniu kobietom wiedzy o modyfikowalnych czynnikach ryzyka. Wnioski: 1) Wykazano, że niezbędna jest lepsza edukacja dotycząca wpływu modyfikowalnych czynników ryzyka, do których należy palenie tytoniu, na rozwój raka szyjki macicy. 2) Jak się wydaje, decydenci z zakresu ochrony zdrowia powinni zweryfikować, czy środki przeznaczane na Ogólnopolski Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy nie powinny być przekazywane także na szczepienia przeciw HPV, który jest przyczyną wielu nowotworów, nie tylko raka szyjki macicy. Dane wskazujące na spadek zachorowań w krajach oferujących szczepienia młodemu pokoleniu powinny być silnym argumentem za wprowadzeniem szczepień również w Polsce.